Język

Funkcje psychiczne języka

Język pełni kilka funkcji psychicznych, wśród których znajduje się funkcja komunikacyjna. Oznacza ona, że język służy do porozumiewania się, do przekazywania informacji. Może to zachodzić drogą werbalną, niewerbalną (mimika, postawa ciała) lub parawerbalną (ton głosu, intonacja, pauzy w mówieniu) – zazwyczaj komunikaty różnych dróg uzupełniają się nawzajem.

Następna funkcja – funkcja poznawcza – służy do podtrzymania i wspomagania procesów poznawczych, takich jak mowa, myślenie, percepcja, kontrola poznawcza. Język umożliwia myślenie werbalne, czyli ,,myślenie słowami’’, które różni się od myślenia obrazowego. Z kolei myślenie abstrakcyjne, wykształcane w późniejszych fazach rozwoju, nie byłoby bez języka możliwe. Innym przejawem działania funkcji poznawczej języka może być wewnętrzny dialog, który każdy ze sobą odbywa i który pełni nieraz rolę kontrolującą nas samych przed popełnieniem czynów, których później żałowalibyśmy.

Ważną funkcją języka jest funkcja ekspresyjna, za pomocą której następuje ekspresja myśli, emocji i stanów wewnętrznych jednostki. Dzięki tej funkcji mogą być wyrażane nakazy, zakazy, zamiary czy uczucia wobec innych osób. Funkcja ta występuje również u zwierząt w okrojonej formie, które nie dysponują takim jak człowiek bogactwem ekspresji językowych.

Czwarta funkcja nazywana jest referencjalną i służy do opisu rzeczywistości pozajęzykowej, np. samego siebie, swoich stanów, odczuć i myśli.

Instynkt Językowy

Człowiek posiada swego rodzaju ,,instynkt językowy’’. Oznacza to, że umysł zawiera gotowość do wykształcenia struktur językowych. Rozwój języka następuje poprzez ekspozycję na niego, dzięki czemu w ciągu kilku pierwszych lat życia uruchomione zostają struktury odpowiedzialne za przyspieszone przyswajanie i naukę języka (przeciętny sześciolatek uczy się około 22 słów dziennie). Dorosła niewykształcona osoba posługuje się kilkoma tysiącami słów, zasoby osoby wykształconej mogą natomiast sięgać stu tysięcy. Używanie języka angażuje wiele zasobów poznawczych, m.in. pamięć roboczą.

Wpływ języka na nasze funkcjonowanie – hipoteza determinizmu językowego

Zgodnie z hipotezą determinizmu językowego, język wpływa na myślenie i kształtuje rzeczywistość poprzez wpływ, jaki wywiera na nasze formułowanie sądów, przetwarzanie informacji i postrzeganie otoczenia. Według hipotezy język nadaje znaczenie mnogości bodźców i wrażeń nieustannie dopływających do naszej percepcji. Wiele badań potwierdziło hipotezę determinizmu, szczególnie badania nad plemionami indian Ameryki Północnej oraz dalsze badania międzykulturowe, które wykazały, że wielu pojęć nie da się przełożyć z jednego języka na inny. Ze wspomnianą hipotezą związany jest relatywizm językowy mówiący, że nie ma dwóch identycznych języków, zatem nie istnieją dwa identyczne sposoby postrzegania świata.

Wpływ języka na postrzeganie świata – relatywizm językowy

Relatywizm językowy sugeruje, że język bezpośrednio wpływa na sposób, w jaki postrzegamy świat. Ludzie, którzy posługują się różnymi językami, mogą interpretować te same zjawiska w zupełnie odmienny sposób. Każdy język posiada specyficzne struktury, które kształtują nasze myślenie i zrozumienie rzeczywistości.

Przykładem mogą być różnice w opisywaniu czasu czy przestrzeni. Niektóre języki mają bardziej rozbudowane słownictwo na określenie kierunków geograficznych, podczas gdy inne tego nie posiadają. To, co dla jednej kultury jest kluczowe, dla innej może być mniej istotne. W ten sposób język ukierunkowuje naszą uwagę, co prowadzi do odmiennych interpretacji świata.

Relatywizm językowy dotyczy nie tylko opisywania rzeczywistości, ale także naszego codziennego myślenia. Słowa, których używamy na co dzień, mają bezpośredni wpływ na to, jak myślimy i czujemy. Język nie tylko odzwierciedla rzeczywistość, ale również ją konstruuje, pomagając nam zrozumieć otoczenie w określony sposób.

W efekcie, poznawanie nowych języków rozszerza nasz sposób myślenia. Ucząc się nowych struktur gramatycznych i słów, zdobywamy narzędzia do interpretacji świata w inny sposób. Zatem język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także mechanizmem kształtującym naszą percepcję rzeczywistości.

Język, a myślenie krytyczne

Język nie tylko wspiera myślenie abstrakcyjne, ale również odgrywa kluczową rolę w rozwijaniu myślenia krytycznego. Myślenie krytyczne polega na analizowaniu informacji, ocenianiu argumentów i podejmowaniu decyzji na podstawie dowodów. Oto, jak język wpływa na ten proces:

Analiza argumentów: Język umożliwia tworzenie i analizowanie argumentów. Poprzez precyzyjne wyrażanie myśli i argumentów, jesteśmy w stanie oceniać ich moc i skuteczność, co jest kluczowe w procesie myślenia krytycznego.
Zrozumienie złożonych idei: Dzięki językowi możemy zrozumieć i rozwiązywać złożone problemy. Słowa i zdania pomagają nam w organizowaniu informacji oraz formułowaniu i testowaniu hipotez.
Komunikacja i debata: Język pozwala na efektywną komunikację i debatowanie, co jest niezbędne do rozwijania myślenia krytycznego. Wymiana poglądów i dyskusje z innymi umożliwiają lepsze zrozumienie problemów i rozwijanie własnych argumentów.
Rozwiązywanie problemów: Język wspiera proces rozwiązywania problemów poprzez umożliwienie nam planowania, przewidywania i formułowania strategii. Używając języka do opisywania problemów i potencjalnych rozwiązań, możemy znaleźć skuteczniejsze metody działania.

Dzięki językowi zyskujemy narzędzia do precyzyjnego analizowania i oceniania świata, co wzmacnia nasze umiejętności krytycznego myślenia i efektywnego rozwiązywania problemów

Język, a myślenie abstrakcyjne

Język odgrywa kluczową rolę w rozwoju myślenia abstrakcyjnego, które jest unikalne dla ludzi. Oto, jak język wpływa na ten proces:

Podstawowe pojęcia: Język pozwala nam tworzyć i rozumieć pojęcia, które nie są bezpośrednio związane z rzeczywistością. Dzięki słowom możemy myśleć o ideach, które nie istnieją fizycznie, takich jak wolność czy sprawiedliwość.
Symboliczne myślenie: Język umożliwia używanie symboli i metafor, co jest fundamentem myślenia abstrakcyjnego. Metafory i symbole pomagają w wyrażaniu i zrozumieniu złożonych idei, które są trudne do uchwycenia w dosłownym znaczeniu.
Planowanie i przewidywanie: Język wspiera nasze zdolności do planowania i przewidywania. Dzięki mowie i pisaniu możemy rozważać różne scenariusze przyszłości oraz analizować skutki naszych działań, co jest kluczowe w myśleniu abstrakcyjnym.
Komunikacja idei: Język umożliwia komunikowanie i wymianę skomplikowanych idei. Poprzez rozmowy i pisanie możemy dzielić się abstrakcyjnymi koncepcjami z innymi, co przyspiesza rozwój myślenia abstrakcyjnego w społeczności.
Rozwiązywanie problemów: Dzięki językowi możemy zrozumieć i rozwiązywać problemy w sposób bardziej złożony. Język pozwala nam na tworzenie schematów, które pomagają w analizie i rozwiązywaniu problemów, które wykraczają poza codzienne doświadczenia.

W ten sposób język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale również podstawowym elementem, który umożliwia rozwój zaawansowanych form myślenia, odróżniających ludzi od innych gatunków.