Koło emocji
Koło emocji – teoria emocji opracowana przez Roberta Plutchika w drugiej połowie XX wieku. Jej główne założenie mówi, że na szerokie spektrum ludzkich emocji składa się osiem emocji podstawowych (pierwotnych), które tworzą przeciwstawne pary: radość – smutek, gniew – strach, wstręt – zaufanie, zaskoczenie – oczekiwanie. Pozostałe złożone emocje stanowią mieszankę, wariację podstawowych emocji, które mogą ewoluować w bardziej zaawansowane stany.
Czym są emocję, które tworzą koło emocji?
Osiem podstawowych emocji tworzących koło jest według Plutchika wrodzone i pierwotne, rozwinięte dzięki procesowi ewolucji. Niegdyś miały one umożliwiać adaptację do niebezpiecznego otoczenia, zaś emocje bardziej złożone pojawiły się wraz z rozwojem cywilizacji. Występowanie emocji pierwotnych ma za zadanie pobudzić organizm do skutecznych reakcji i zachowań, aby dać upust napięciu wywołanym powstaniem emocji.
Jakie są założenia koła emocji?
Wśród postulatów Plutchika dotyczących emocji znajdują się założenia, że:
- dotyczą one również zwierząt,
- podłoże emocji jest ewolucyjne i u poszczególnych gatunków rozwinęła się różna ich ekspresja,
- dana emocja może występować w różnym nasileniu,
- emocje pierwotne stanowią pary przeciwieństw, lecz dwie przeciwne emocje nie mogą występować jednocześnie, gdyż wykluczają się
Plutchik, tworząc diagram, nie bez powodu zastosował barwy, które mają być analogią emocji oraz pokazywać ich przenikanie się. Zwizualizowanie koła emocji także za pomocą stożka ukazuje, że u jego wierzchołka, kiedy emocje są bardzo słabe, stają się praktycznie nierozróżnialne. Taki przestrzenny diagram pozwala zrozumieć dynamikę ludzkiego życia emocjonalnego. Jednak w przypadku pozostawania pod wpływem silnych emocji, np. strachu, bodźce wywołujące inne emocje, np. zaskoczenie, mogą wzmagać strach, aż do uzyskania przerażenia.
Koło emocji według Plutchika – zrozumienie podstawowych emocji
Jednym z głównych założeń teorii Plutchika jest to, że podstawowe emocje, takie jak radość, smutek, gniew i strach, są wrodzone i rozwinięte w toku ewolucji. W skład tych emocji wchodzą także wstręt, zaufanie, zaskoczenie oraz oczekiwanie, które razem tworzą osiem kluczowych stanów emocjonalnych. Emocje te nie tylko są fundamentem bardziej złożonych reakcji, ale także tworzą przeciwstawne pary, co oznacza, że nie mogą występować jednocześnie – smutek wyklucza radość, a gniew niweluje strach.
Plutchik argumentuje, że te emocje są podstawowe nie tylko dla ludzi, ale również dla innych gatunków zwierząt. Z ewolucyjnego punktu widzenia pierwotne emocje były niezbędne do przetrwania, pomagając organizmom w adaptacji do otoczenia. Warto również zaznaczyć, że te podstawowe stany są przedmiotem badań naukowych na całym świecie, co nadaje teorii Plutchika globalny wymiar.
Ewolucyjne pochodzenie emocji i ich wpływ na adaptację
Ewolucyjna teoria emocji sugeruje, że pierwotne emocje pełniły kluczową rolę w przeszłości, ale nadal mają swoje miejsce w dzisiejszym społeczeństwie. Emocje takie jak strach pomagały dawnym ludziom przetrwać w niebezpiecznym środowisku, ostrzegając przed zagrożeniami. Radość wspierała natomiast tworzenie więzi społecznych, które były kluczowe dla przetrwania grupy. Ważne jest, aby połączyć te emocje z codziennymi sytuacjami, co ułatwia zrozumienie ich działania.
Szkolenie "Zarządzanie sobą w czasie"
Popraw efektywność i realizuj więcej zadań przy mniejszym wysiłku
O autorze
Chcesz dowiedzieć się więcej? Zapisz się na szkolenie!
Powiązane artykuły
Ekspert witalni.pl
Ekspert witalni.pl
Ekspert witalni.pl