Szumy komunikacyjne

Istota szumu komunikacyjnego i jego przykłady.

Jako szumy komunikacyjne rozumie się odgłosy, obrazy i inne tego typu zjawiska, które zakłócają nadawanie i/lub odbieranie komunikatu. Zatem szumem będą zakłócenia, które docierają do zmysłów, utrudniając skuteczną komunikację.

Takim szumem może być hałas, który dominuje nad komunikatem. Przykładem jest prowadzenie rozmowy na ruchliwej i głośnej ulicy, gdzie dźwięk silników i klaksonów zagłusza wypowiedzi rozmówców. Analogiczna sytuacja zachodzić będzie na przykład w hałaśliwym korytarzu szkolnym. Osoba rozmawiająca przez telefon, musi się liczyć z tym, że jej wypowiedzi będą stłumione przez inne rozmowy i krzyki z korytarza. Podobnie te dźwięki będą utrudniały osobie zrozumienie słów, jakie dochodzą z telefonu.

Innymi rodzajami szumu będą zbyt duża odległość między osobami, która może uniemożliwić zrozumienie komunikatu, gdy jedna osoba woła coś do drugiej z dystansu 70 metrów oraz rozpraszające otoczenie. Zbyt duża ilość hałasu, bodźców wzrokowych i innych mogą rozpraszać i uniemożliwiać skupienie się na rozmowie, co poskutkuje zaburzonym procesem komunikacji.

Szum powodować mogą też inne, psychologiczne czynniki. Będzie to nieumiejętność postawienia się w sytuacji rozmówcy, odmiennie przekonania, silne emocje. Szumem może być też zbyt duża ilość informacji zawarta w komunikacie. Ich nadmiar uniemożliwi dobre zrozumienie sedna wypowiedzi i intencji nadawcy, wprowadzi chaos i brak porozumienia. Jako szum traktuje się też dobrze znane nam „śnieżenie” w telewizorze. Występujące zwłaszcza kilkanaście lat temu, w dobie telewizji satelitarnej, kiedy następowały jakieś zakłócenia w nadawaniu sygnału.

Szumy komunikacyjne vs. bariery komunikacyjne.

Szumów komunikacyjnych nie należy mylić z barierami komunikacyjnymi. Obejmują one różnice kulturowe, gdzie rozmówcy wywodzą się ze społeczności o innych tradycjach, które mogą być wzajemnie niezrozumiałe. Różnice językowe, gdy osoby posługują się odmiennymi językami i nie znają żadnego wspólnego, co sprawia, że mogą porozumiewać się wyłącznie na migi lub korzystać z translatorów. Silną barierą są także stereotypy i różnego rodzaju uprzedzenia, np. seksizm, rasizm, uprzedzenia wobec konkretnych grup społecznych, wykluczenie z powodu statusu materialnego, skrajnie różny wiek rozmówców, który może być dużą przeszkodą.

Szumy komunikacyjne

Są to zakłócenia, które wpływają na przekaz informacji w czasie rzeczywistym. Mogą to być dźwięki otoczenia, takie jak hałas uliczny czy rozmowy w tle, które rozpraszają uwagę odbiorcy. Szumy mogą także wynikać z problemów technicznych, jak zła jakość połączenia telefonicznego czy niska jakość sprzętu audio. W takich sytuacjach, szumy komunikacyjne mogą być tymczasowe i często dają się zminimalizować poprzez dostosowanie warunków komunikacyjnych lub technicznych. Na przykład, przeniesienie rozmowy do cichszego pomieszczenia czy używanie lepszych urządzeń audio może znacznie poprawić klarowność komunikacji.

Bariery komunikacyjne

Są głębszymi problemami, które wynikają z różnic w kontekście kulturowym, językowym czy społecznym. Różnice kulturowe mogą prowadzić do trudności w porozumiewaniu się, gdy rozmówcy pochodzą z różnych środowisk o odmiennych tradycjach i wartościach. Różnice językowe mogą wymagać korzystania z tłumaczy lub innych metod, które mogą wprowadzać błędy interpretacyjne. Stereotypy i uprzedzenia, takie jak seksizm czy rasizm, mogą wpłynąć na sposób, w jaki komunikaty są odbierane i interpretowane. Może to prowadzić do konfliktów i nieporozumień. Bariery te są często trudniejsze do przezwyciężenia, ponieważ wymagają zmiany postaw, świadomości oraz długotrwałej pracy nad zrozumieniem i akceptacją różnic.

Rodzaje szumów komunikacyjnych i ich przykłady

Szumy komunikacyjne mogą przybierać różne formy i wpływać na proces porozumiewania się na wiele sposobów. Poniżej przedstawione są główne typy szumów komunikacyjnych oraz ich przykłady:

Hałas otoczenia: hałas otoczenia to jeden z najczęstszych rodzajów szumów komunikacyjnych. Głośne dźwięki, takie jak klaksony samochodów, dźwięki budowy czy rozmowy w tle, mogą zakłócać prowadzenie rozmowy. Na przykład, rozmowa w zatłoczonej kawiarni, gdzie hałas od innych klientów i urządzeń jest dominujący, może utrudniać zrozumienie wypowiedzi. W takich sytuacjach, zmiana lokalizacji rozmowy do cichszego miejsca lub używanie słuchawek z redukcją szumów mogą pomóc w minimalizowaniu wpływu hałasu na komunikację.
Zbyt duża odległość: zbyt duża odległość między rozmówcami może również wpływać na skuteczność komunikacji. Na przykład, rozmowa telefoniczna w głośnym środowisku, gdzie osoba po drugiej stronie jest daleko lub gdzie zasięg jest słaby, może prowadzić do problemów z odbiorem i zrozumieniem komunikatu. W przypadku, gdy ktoś woła z dużej odległości, jego słowa mogą być nieczytelne z powodu oddalenia, co może prowadzić do konieczności powtarzania informacji i zwiększonego ryzyka nieporozumień.
Bodźce wzrokowe: bodźce wzrokowe to szumy związane z rozproszeniem uwagi przez różne elementy wizualne. Ruch w tle, jasne światła czy nieporządek w miejscu prowadzenia rozmowy mogą rozpraszać uwagę odbiorcy. Przykładem może być sytuacja, w której podczas ważnej prezentacji w sali konferencyjnej, jasne światła projektora rozpraszają uczestników i utrudniają im koncentrację na przekazywanych informacjach. Odpowiednie zarządzanie oświetleniem i minimalizowanie zbędnych bodźców wizualnych mogą pomóc w poprawie efektywności komunikacji.
Czynniki psychologiczne: czynniki psychologiczne, takie jak stres, złość czy napięcie, mogą również stanowić poważne szumy komunikacyjne. Emocje te wpływają na zdolność do skutecznego odbioru i przekazywania komunikatów. Na przykład, rozmowa przeprowadzana w atmosferze wysokiego stresu może prowadzić do zniekształcenia informacji i błędnej interpretacji komunikatu. Zrozumienie i zarządzanie emocjami, zarówno własnymi, jak i rozmówcy, jest kluczowe dla poprawy efektywności komunikacji.

Rozpoznawanie i radzenie sobie z różnymi rodzajami szumów komunikacyjnych jest istotne dla poprawy jakości i efektywności komunikacji, co wpływa na lepsze zrozumienie i skuteczniejsze porozumiewanie się.