Inteligencja emocjonalna w zarządzaniu firmą, organizacją

Po co menedżerom inteligencja emocjonalna / jak rozwijać inteligencję emocjonalną?

Kiedy w latach 90 ubiegłego wieku pojawił się termin „Inteligencja emocjonalna” (EQ), spopularyzowany m.in. przez publikacje Daniela Golemana, Petera Salovey’a i Travisa Bradbery’ego, świat nauki i biznesu zareagował entuzjastycznie. Badania nad Inteligencją emocjonalną wyjaśniały bardzo wiele, na przykład to, dlaczego ludzie z przeciętnym ilorazem inteligencji (IQ) radzą sobie w biznesie generalnie lepiej od tych o wysokim ilorazie inteligencji. Wysoki iloraz IQ i wiedza specjalistyczna pomagają w zdobyciu pracy, natomiast to głównie od inteligencji emocjonalnej zależą ponadprzeciętne osiągnięcia.

Piotr zaczął interesować się tematyką Inteligencji emocjonalnej, gdy nie udał się kolejny prowadzony przez niego projekt. Zaczął się zastanawiać, dlaczego pomimo posiadanej przez niego wiedzy, zespół ewidentnie nie był zaangażowany. Jacek ostatnio awansował, ale po kilku miesiącach żałował, że tak się stało, nad zasadnością swojej decyzji zastanawiał się też jego przełożony. Jacek nie radził sobie z prezentacjami i spotkaniami, które na tym stanowisku były codziennością, a które tak go stresowały, że stał się kłębkiem nerwów. Agata od lat obejmowała coraz to wyższe stanowiska, aż do momentu, kiedy zaczęła pracować z zespołem, który przyzwyczajony był do partnerskich relacji. Okazało się, że te sprawiają jej ogromne trudności, do tej pory kierowała ludźmi na dystans.

CZYM JEST INTELIGENCJA EMOCJONALNA?

Inteligencja emocjonalna wpływa na to, jak radzimy sobie z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji z ludźmi, czy jesteśmy lubiani i jak łatwo nam zbudować autorytet. Pozwala kontrolować impulsy i dostosowywać się do zmiany, wpływa na podejmowanie decyzji i świadomość swoich potrzeb.

Inteligencja emocjonalna to zdolność rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, oraz wpływania na własne emocje i radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi innych osób. Składa się z czterech głównych umiejętności:

samoświadomość i samoregulacja (samokontrola), które składają się na kompetencje osobiste
świadomość społeczna i zarządzanie relacjami, które tworzą kompetencje społeczne

Kompetencje osobiste:

Samoświadomość

Samoświadomość to wiedza o swoich stanach wewnętrznych, umiejętność zidentyfikowania i nazwania swoich emocji. „Uczucia często nam towarzyszą, rzadziej my towarzyszymy im” (Daniel Goleman) Ćwiczenie: weź kartkę i zapisz na niej w ciągu minuty wszystkie emocje, które znasz. Ile ich jest? Pięć, sześć, może siedem? Tyle najczęściej wymieniamy emocji, z czego część emocjami nie jest. Na pytanie „Jak się czujesz” odpowiadamy najczęściej: „dobrze” albo „źle”, zamiast „zadowolony, pełen nadziei, spokojny” albo „smutny, zdenerwowany, poirytowany”. Tymczasem precyzyjne nazwanie odczuwanej emocji pozwala nam zrozumieć potrzeby, które za nią stoją.

Samokontrola

Samokontrola to zdolność wyrażania emocji, panowania nad swoimi impulsami, umiejętność wpływania na swoje emocje i zachowanie. Mądrość polega na tym, aby poznać myśl, która wszystkim steruje (Heraklit z Efezu) Jacek, który nie radził sobie z prezentacjami i spotkaniami, twierdząc, że go one stresują, nie zdawał sobie sprawy z istotnej rzeczy – że spotkanie jako takie nie ma nad nami władzy, nie może wpływać na nasze emocje. Jest stresorem tylko przez to, jak o nim myślimy. Jacek miał tendencję do koncentrowania się na negatywach, wkładania czarnych okularów, przez które widział tą jedną ziewającą na jego prezentacji osobę. Z czego wyciągał wniosek, że prezentacja jest nudna. Taka interpretacja sytuacji prowadziła prosto do emocji niepewności, niepokoju, lęku i paniki.

Kompetencje społeczne:

Świadomość społeczna

Świadomość społeczna to zdolność do zrozumienia emocji innych ludzi, ich dostrzeżenia i nazwania. „Podstawowym problemem w komunikacji jest wrażenie, że do niej doszło” (George Bernard Shaw)

Zarządzanie relacjami

Zarządzanie relacjami to umiejętność wpływania na relacje międzyludzkie, łagodzenie konfliktów, przewodzenie, tworzenie więzi, wzbudzanie pożądanych reakcji. „Graczy łatwo jest zwerbować. Trud polega na tym, by nauczyć ich grać zespołowo” (Casey Stengel)

Menedżerowie to często osoby „twarde”, które patrzą na problem jak na wyzwanie, a na zadania jako na coś, co trzeba po prostu zrobić. Agata była taką osobą, nie rozczulała się nad sobą i nie pochylała nad emocjami innych ludzi. Tymczasem takie podejście buduje dystans, niezrozumienie, nieufność. Rozwinięta empatia pozwala na przyjęcie perspektywy drugiej osoby po to, żeby łatwiej zdiagnozować jej potrzeby i dobrać odpowiednio sposób komunikacji. To pozwala wzbudzić pożądane reakcje, to podstawa motywacji.

JAK INTELIGENCJA EMOCJONALNA WPŁYWA NA EFEKTYWNOŚĆ JEDNOSTKI I ZESPOŁU?

Inteligencja emocjonalna to:

Efektywne zarządzanie sobą – świadomość swoich emocji, reakcji i zachowania sprawia, że nie jesteśmy już niewolnikami emocji i możemy na nie świadomie wpływać, świadomie wywoływać pożądane stany emocjonalne.
Lepsza komunikacja – ludzie z wysokim poziomem IE są otwarci na informację zwrotną i uczenie się, również na błędach. Otwartość na emocje swoje i innych ludzi pozwala na zidentyfikowanie potrzeb, a także mocnych i słabych stron.
Empatia – niezbędna do tego, aby inspirować, motywować i być w kontakcie z zespołem. Pozwala zaadresować potrzeby i zredukować napięcie, niepokój i stres.
Efektywny zespół – niezbędne warunki efektywnego zespołu to zaufanie w zespole, poczucie tożsamości i przekonanie o efektywności zespołu. Inteligencja emocjonalna pozwala zbudować te filary, co prowadzi do lepszej współpracy.

Efektywni menedżerowie i zespoły to ludzie i zespoły inteligentne emocjonalnie. Zbudowanie Inteligencji emocjonalnej w zespole może być wyzwaniem, ale wysiłek zdecydowanie jest tego wart.