Jak motywować pracowników - motywowanie pozafinansowe

Co jest do wyboru?

W pierwszej kolejności zróbmy przegląd prostych, aczkolwiek często zapominanych, środków motywowania bez użycia pieniędzy. Wszystkie te wiążą się z profesjonalizmem w zarządzaniu i umiejętnościami kadry kierowniczej. Co ma do dyspozycji sprawny kierownik?

Styl zarządzania

Pierwszym instrumentem jest odpowiedni styl zarządzania zależny od doświadczenia i zaangażowania. Najbardziej motywującym stylem jest delegowanie, które wiąże się z uznaniem kompetencji pracowników i zaufaniem do nich. Niestety bardzo często kierownicy zapominają o zmianie stylu wraz z doświadczeniem podwładnego, co tych ostatnich demotywuje, bo mało kto lubi sytuacje, z których wynika brak docenienia wysiłku związanego z rozwojem kompetencji.

Poszerzanie odpowiedzialności

Rzadko stosowanym i nic nie kosztującym środkiem motywacji pozafinansowej jest poszerzanie odpowiedzialności i samodzielności pracownika w wykonywanych działaniach, co nawiązuje do delegującego stylu zarządzania, ale może stanowić odrębny, stosowny epizodycznie instrument motywacji np. poprzez ogłoszenie i uczynienie podwładnego szefem jednorazowego zadania – projektu. Powierzenie pracownikowi do realizacji określonego projektu z odpowiednią etykietą indywidualną, może przynieść wiele pozytywnych rezultatów.

Pochwała

Chyba najbardziej oczywistym instrumentem motywacji niefinansowej jest udzielenie pochwały. Do wyboru jest zastosowanie pochwał ustnych lub pisemnych. Jedne i drugie wymagają profesjonalizmu menedżera w stosowaniu, bo łatwo o odwrotny niż motywacja efekt. Ważną kwestią są okoliczności wyrażania pochwały. Najkorzystniej jest chwalić publicznie (krytyka powinna być udzielana w samotności) i za każdym razem kiedy jest naprawdę za co.

Listy gratulacyjne

Specyficzną formą pochwały jest list gratulacyjny, który można wręczyć osobiście pracownikowi, jak też wysłać na jego adres prywatny, co może pozytywnie wpłynąć na rodzinę. Ciekawym rozwiązaniem było zastosowanie swoistego listu gratulacyjnego wręczanego małżonkom pracowników podczas wigilijnego spotkania, w którym z jednej strony była pochwała dla pracownika, a z drugiej uznanie dla „cierpliwości”, jaką muszą wykazywać się partnerzy życiowi pracowników.

Wyrażenie uznania

Można by powiedzieć, że kolejny instrument, jakim jest wyrażenie uznania, jest formą pochwały i z takim stwierdzeniem można się zgodzić, ale należy pamiętać, że istnieje jednak różnica pomiędzy pochwałą a wyrażeniem uznania. Pochwała może być ustna lub pisemna, natomiast wyrażenie uznania może przyjąć formę dyplomu, medalu, odznaki, pucharu lub innego materialnego dowodu.

Kultura osobista przełożonych

Kolejną grupę motywatorów niefinansowych stanowią te związane z codziennym zachowaniem szefów. Na pierwszy plan nasuwa się kulturalne zachowanie. Niby takie proste i oczywiste, ale nie zawsze stosowane. Wynikiem kulturalnego zachowania szefów jest atmosfera w pracy, a ta wymieniana jest jako jeden z najważniejszych czynników, dla których ludzie są w stanie zmieniać pracę lub zrezygnować z części wynagrodzenia finansowego.

Umiejętności menedżerskie

W grupie motywatorów wynikających bezpośrednio z zachowania przełożonych mieszczą się szeroko pojęte umiejętności menedżerskie. Od budowania autorytetu, poprzez ocenę pracownika i udzielanie informacji zwrotnej po wywieranie wpływu. Te ostatnie to umiejętność m.in. motywowania z wykorzystaniem reguły konsekwencji.

Zasięganie opinii podwładnych

Kolejnym nic nie kosztującym motywatorem jest zasięganie opinii i konsultowanie decyzji u podwładnych. Opinię szef może zasięgać zarówno w kwestiach zawodowych, jak i niezwiązanych z pracą, np. przed zakupem przedmiotów z kategorii, na której zna się podwładny.

Motywowanie finansowe

Można by rzec w świetle powyższych zdań, że motywuje lub demotywuje wszystko, czy bardziej precyzując, relacje jakie panują na linii przełożony – podwładny. Umiejętności komunikacyjne, profesjonalizm w zarządzaniu to oczywiście warunki skutecznej motywacji, ale ta ostatnia wymaga jednak systemów motywacyjnych zarówno płacowych, jak i pozapłacowych, ale tych związanych zainwestowaniem pieniędzy.

Lepsze narzędzia pracy

Czymś, co na pewno wiąże się z pieniędzmi, a nie zalicza się do płacy, są np. przyznawane lepsze narzędzia. Może nowy telefon komórkowy to już nie szczególnie super motywator, ale nowy laptop czy samochód już tak.

Szkolenia i rozwój

Wielu środków wymaga z kolei szkolenie pracownika i z jednej strony to oczywiście potrzeba i konieczność przedsiębiorstwa, z drugiej forma inwestycji w pracownika, której charakter powinien być motywujący. Szkolenia potrafią zmotywować, jeżeli są przede wszystkim w odpowiedniej ilości.

Systemy kafeteryjne

Ogromną grupę motywatorów, które kosztują, ale nie stanowią bezpośrednio wypłacanych pieniędzy pracownikowi, stanowią tzw. świadczenia dodatkowe i szereg mniej lub bardziej formalnych nagród. Aby był sens i racjonalizacja zainwestowanych w tę grupę motywatorów pieniędzy, powszechnie w firmach tworzy się tzw. Systemy Kafeteryjne.

Podsumowanie

Dobór, określenie systemu motywacyjnego, z uwagi na złożoność ludzkiej natury i uwarunkowania ekonomiczne oraz organizacyjne, stanowi wyzwanie dla wielu szefów. W większości przypadków jednak przeważająca część ludzi reaguje podobnie.