Piramida potrzeb Maslowa w procesie motywacji.

Kim jest Maslow?

Abraham Harold Maslow urodził się 1 kwietnia 1908 roku w Nowym Jorku. Jego rodzice, rosyjscy Żydzi, przybyli do Stanów Zjednoczonych końcem XIX wieku. To właśnie oni nalegali, by młody Abraham podjął naukę w City College of New York, a następnie University of Wisconsin, gdzie w 1934 roku obronił doktorat z psychologii. W latach pięćdziesiątych XX wieku Maslow doprowadził do rozwoju badań nad psychologią humanistyczną. Towarzyszyli mu dwaj naukowcy – Rollo May i Carl Rogers. Nurt, który stworzyli określano mianem „Trzeciej Siły”. Był on alternatywą dla wszechobecnych, ortodoksyjnych szkół psychoanalizy oraz teorii behawioryzmu.

W 1943 roku Maslow opublikował artykuł zatytułowany „Teoria ludzkiej motywacji”. Zaznaczył w nim istnienie pewnej struktury ludzkich potrzeb. Swą teorię rozwinął w książce „Motywacja i Osobowość” wydanej w 1954 roku. To właśnie słynna Hierarchia Potrzeb Maslowa, zwana też często piramidą potrzeb, przyniosła mu międzynarodową sławę. Nad zapoczątkowanymi przez niego badaniami pochylali się kolejni naukowcy tworząc własne koncepcje. Obecnie przyjmuje się, że Piramida Potrzeb Maslowa stanowi punkt wyjścia do innych rozważań dotyczących motywacji.

5 elementów piramidy Maslowa – hierarchia potrzeb Maslowa

Podstawowa hierarchia potrzeb Maslowa zawiera pięć ustawionych w konkretnej kolejności wartości. Wartości te odnoszą się do wymogów ludzkiego ciała oraz psychiki.

1. Potrzeby Fizjologiczne

Na samym dole piramidy znajduje się zespół cech zwany potrzebami fizjologicznymi. Są najniżej w systemie, ale pełnią rolę podstawową. Zaspokojenie tych wartości jest konieczne do normalnego funkcjonowania. Potrzeby fizjologiczne to jedzenie, picie, sen, oddychanie, wydalanie, rozmnażanie itp. Bez względu na otoczenie w którym znajduje się jednostka, te elementy muszą zostać zapewnione, żeby dana osoba mogła żyć, pracować, myśleć i działać. Dopiero wtedy może ona przejść do wartości znajdujących się wyżej w hierarchii.

2. Potrzeba Bezpieczeństwa

Kolejnym elementem piramidy jest potrzeba bezpieczeństwa. Można rozpatrywać ją na kilku płaszczyznach. W środowisku pracy będzie to zabezpieczenie finansowe w postaci wynagrodzenia, a także ubezpieczenie zdrowotne, ubranie ochronne i znajomość przepisów bezpieczeństwa. W zaciszu domowym mówimy o zamku w drzwiach, broni, patrolach policyjnych, alarmach przeciwpożarowych czy monitoringu. Jednostka mu czuć się bezpiecznie w przestrzeni w której się znajduje.

3. Potrzeba Przynależności

Trzeci element hierarchii dotyczy kwestii społecznych. Potrzeba przynależności odnosi się do relacji łączącej jednostkę z innymi ludźmi. Może to być wspólnota religijna, rodzina, koledzy z pracy, drużyna sportowa czy fanklub. Dana osoba musi czuć się akceptowana, mieć świadomość, że przynależy do jakiejś zbiorowości i pełni w niej istotną rolę. Ta potrzeba funkcjonuje w przestrzeni społecznej ale również psychologicznej, a jej zaspokojenie pozwala rozwijać zapotrzebowanie na wartości wyższego rzędu.

4. Potrzeba szacunku i uznania.

Przedostatnią wartością piramidy Maslowa jest szacunek. Chodzi tutaj o dwa rodzaje tej potrzeby. Pierwszy odnosi się do innych ludzi. Jednostka zabiega o uznanie w oczach innych osób. Jej wysiłek włożony w osiągnięcie danego celu musi zostać dostrzeżony i nagrodzony komplementem lub awansem. Drugi rodzaj dotyczy szacunku odczuwanego względem siebie. Mówi się tutaj o dumie z własnej drogi zawodowej i prywatnej, dobrze podjętej decyzji czy realizacji konkretnego zadania. Szacunek odgrywa kluczową w drodze do osiągnięcia szczytu piramidy.

5. Samorealizacja

Ostatnią potrzebą określoną przez Maslowa jako najwyższa jest samorealizacja. Samorozwój może nastąpić dopiero, gdy wszystkie poniższe wartości zostaną zrealizowane.

Teoria potrzeb Maslowa a motywacja.

W jaki sposób hierarchia potrzeb Maslowa może wpływać na organizację pracy w przedsiębiorstwie? Wbrew pozorom te relacje są niezwykle silne i wynikają z logicznych przesłanek. Pracownik, którego potrzeby fizjologiczne oraz bezpieczeństwa są na terenie przedsiębiorstwa realizowane będzie dążył do zaspokajania kolejnych wartości ujętych w piramidzie.

Innymi słowy, zapewnienie pracownikom otrzymywanego w terminie wynagrodzenia, klimatyzowanych pomieszczeń, odzieży ochronnej, przerw na posiłki, dostępu do wody pitnej, toalety czy wyjść ewakuacyjnych pozwala im zaspokajać podstawowe potrzeby. Gwarantuje to lepszą wydajność pracy i większe zaangażowanie w wykonywane obowiązki, bo jednostka nie musi martwić się o rzeczy dla niej najistotniejsze.

Równie ważnym elementem funkcjonowania w przestrzeni firmy jest atmosfera. Poczucie przynależności można zbudować poprzez tworzenie zespołów pracowników i jasny podział obowiązków. Również relacje podwładny – przełożony powinny opierać się na konkretnym schemacie i nie wykraczać poza niego. Badania pokazują, że pozytywna atmosfera buduje więzi między pracownikami, a to wpływa na większe zaangażowanie.

Potrzeba szacunku i uznania odnosi się do konkretnych sytuacji w których stawiany jest pracownik. Ma on świadomość, że realizacja pewnych celów wiąże się z prestiżową nagrodą (awans, wyróżnienie, atrakcyjny wyjazd służbowy, nowe biuro czy sprzęt firmowy). Będzie więc dążył do uzyskania tej nagrody, a przez to zdobycia uznania w strukturach firmy i własnych oczach. To w pewnym sensie pozwala na zaspokojenie również potrzeby samorealizacji, która daje satysfakcję. Zadowolenie to stan do którego pracownik zmierza i jest w stanie włożyć mnóstwo wysiłku w jego osiągnięcie i przedłużenie.

Dlaczego teoria potrzeb Maslowa działa?

Teoria Maslowa działa, bo opiera się na prostym schemacie, gdzie nie ma miejsca na eksperymenty. Oczywiście, można się zastanawiać czy wszyscy ludzi w podobny sposób odbierają tę hierarchię. Być może dla kogoś ważniejszy jest szacunek niż potrzeba bezpieczeństwa, albo przynależność cenią sobie wyżej niż samorealizację, ale w zdecydowanej większości przypadków to właśnie schemat zaproponowany przez Maslowa jest skuteczny. Piramida potrzeb sprawdza się przez swoją uniwersalność. W przestrzeni dużego przedsiębiorstwa, które zatrudnia tysiące pracowników nie ma miejsca na indywidualną analizę potrzeb poszczególnych pracowników. Dlatego łatwiej zastosować wobec nich jedną, klasyczną hierarchię.

Piramida potrzeb Maslowa zmieniła sposób patrzenia na pracę. Pracownik stał się jednostką, która kierowana w odpowiedni sposób przez narzędzie jakim jest motywacja osiąga zakładane przez zarząd cele. Finalnie, wszyscy są zadowoleni. Jednostka zaspokaja swoje potrzeby a zarząd swoje. Dlatego mimo wielu znaków zapytania, to właśnie teoria Maslowa nadal odgrywa kluczową rolę w procesie motywacji.

Witalni.pl – artykuł chroniony prawem autorskim © wszelkie prawa zastrzeżone.