Ocena efektywności

Ocena efektywności – aby móc mówić o efektywności, należy zastanowić się, czym ona właściwie jest? Według Słownika Języka Polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego efektywność to wydajność, pozytywny wynik, skuteczność, opłacalność, rentowność. Efektywność można mierzyć wieloma wskaźnikami dla różnych czynników osobno, np. dla pracowników, dla wyników finansowych firmy itd. Warto pamiętać, że efektywność taka wzajemnie na siebie oddziałuje – bez skutecznej pracy podwładnych organizacja nie osiągnie satysfakcjonujących wyników, a regularny brak takich wyników może skutkować upadkiem firmy, co z kolei odbije się na jej członkach, którzy stracą miejsce pracy.

Ocena efektywności – charakterystyka

Podstawę oceny stanowi ewaluacja efektywności pracownika, którą podejmuje się właściwie podczas każdego typu oceny, jak choćby 180 lub 360 stopni. Do kryteriów efektywności pracownika zalicza się ilość pracy, jej jakość, wydajność (rozpatrzone sprawy, reklamacje itp.), koszt pracy czy chociażby zyski osiągnięte ze sprzedaży. Stosowanie ocen daje pracownikowi do zrozumienia, jakie jego obowiązki są kluczowe na stanowisku, a także czego się od niego wymaga. Poprzez zastosowanie odpowiednich narzędzi nie musi być to proces stresujący, pod warunkiem, że narzędzia te będą rzetelnie przygotowane (np. opracowane wcześniej i sprawdzone formularze), a osoba ich używająca będzie odpowiednio wykształcona w stosowaniu ewaluacji (co wiąże się z odpowiednim przeszkoleniem). Oceny mogą być wystawiane w formie opisowej, przedstawiane za pomocą skal liczbowych, mogą być przeprowadzane przez przełożonego, a w wypadku ocen typu 360 stopni w procesie uczestniczą też inne strony – współpracownicy, podwładni, klienci, inne działy itp. Ocena efektywności samej firmy może wskazać na niedociągnięcia w postępowaniu większych części organizacji, na przykład niektórych działów. Wczesne wykrycie nieprawidłowości na tym poziomie może zapobiec większym konsekwencjom w przyszłości.

Zastosowanie oceny efektywności i powiązane z nią kluczowe wskaźniki

Czynnikiem, któremu warto się przyjrzeć, są Kluczowe Wskaźniki Efektywności (KPI) definiowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną. Wskaźnikami efektywności w obrębie zarządzania zasobami ludzkimi będą chociażby: rotacja pracowników, liczba nadgodzin, liczba godzin nieprzepracowanych z powodu choroby, Efektywność Czasu Pracy (ECP). Ostatni wskaźnik (ECP) jest obliczalny i można uzyskać jego wynik, który rozumiany jest jako różnica między czasem przeznaczonym (zaplanowanym odgórnie) na wykonanie określonego zadania, a faktyczną ilością czasu dostępnego na jego realizację. ECP najsilniej związany jest z działaniami takimi jak produkcja masowa, finanse, logistyka, administracja publiczna. Jak widzimy, ocena efektywności stosowana jest w wielu przypadkach i stanowi podstawę do głębszych ocen dokonywanych na pracownikach i firmie. Znajomość podstaw ewaluacji otworzy nam drogę do dalszych analiz funkcjonowania firmy – zarówno na poziomie zasobów ludzkich, jak i organizacyjnych.