Pętla nawyku

PĘTLA NAWYKU – schemat każdego działania, jakie podejmujemy, w tym proces działania nawyku, opracowany przez Charlesa Duhigga w książce „Siła nawyku” (ang. The power of habit”, 2012 r.). Schemat składa się z trzech ogniw: Wskazówki, Zwyczaju i Nagrody.

Z czego składa się pętla nawyku?

Pętla składa się z trzech ogniw, umieszczonych na wierzchołkach domyślnego trójkąta i połączonym strzałkami:

1. Wskazówka – czyli konkretne okoliczności, które muszą zaistnieć, by nastąpiło określone działanie np. upieczenie ciasta przez członka rodziny.

2. Zwyczaj – działanie, które spowodowane jest zaistniałą wskazówką np. zjedzenie kawałka ciasta do kawy.

3. Nagroda – indywidualny zysk, jaki daje nam działanie na skutek wskazówki np. przyjemna chwila przy kawie.

Trzy te pojęcia są zintegrowane w naszym mózgu, tak, że zawsze gdy tylko pojawi się wskazówka, pragniemy od razu nagrody, co wyzwala zwyczaj. Aby skutecznie zmienić nawyk, należy pozostawić wskazówkę i nagrodę takie same. Możemy przykładowo zastąpić zjedzenie kawałka ciasta do kawy jakąś zdrową przekąską albo nawet zupełnie czymś innym – czasopismem, czy książką. Nagroda pozostaje niezmienna, dalej zyskujemy przyjemną chwilę przy kawie. Wskazówka też jest ta sama, tylko wyzwala już inne zachowanie – np. pokrojenie owoców albo otworzenie książki. W pierwszej kolejności należy dobrze określić nasz zwyczaj, wskazówkę i nagrodę. Może się okazać, że w nagrodzie, jaką jest przyjemna chwila przy kawie, tak naprawdę najważniejsze jest dla nas wspólne spędzanie czasu. Warto też poddać analizie wskazówkę – w tym przykładzie jest nią upieczenie ciasta. Czujemy wtedy chęć zjedzenia go przy kawie.

Po szczegółowej analizie tego, co robimy w danym momencie, jak się czujemy, co robiliśmy przed chwilą, może się okazać, że chęć zjedzenia ciasta następuje tylko wtedy, gdy inni członkowie rodziny robią przerwę w swoich czynnościach i wspólnie zasiadają do kawy. Znając rzeczywistą nagrodę i rzetelną analizę wskazówki, możemy zmienić swój nawyk tak, że zamiast jedzenia ciasta w tym czasie, opowiadamy domownikom ciekawą historię, pokazujemy interesujący filmik lub po prostu przebywamy w tym samym pomieszczeniu.