Prokrascynacja

PROKRASTYNACJA (łac. procrastinatio) – inaczej zwlekanie, odwlekanie podjęcia działań, czy wykonania zadań na później – pomimo wiedzy, że taka czynność spowoduje stres w przyszłości związany z mniejszą ilością czasu, która pozostaje nam na realizację zadań. W pierwszej fazie następuję ulga ze świadomości, że można zadanie zrobić później, jednak następnie pojawia się stres…

Prokrastynacja pogarsza zdrowie psychiczne i fizyczne; rzadko kiedy wynika z lenistwa, a może być jedną z przyczyn zaburzeń osobowości, takich jak depresja czy fobia społeczna.

Jakie są możliwe przyczyny prokrascynacji?

1. Niewłaściwe postrzeganie czasu, np. złe oszacowanie czasu wymaganego na ukończenie zadania, co skutkuje odkładaniem go na później, z przekonaniem, że „i tak zdążymy”.

2. Bunt wobec poczucia, że coś lub ktoś ma nad nami kontrolę (szef, obowiązki domowe), wynikający często z niemożności sprzeciwiania się rodzicom w dzieciństwie.

3. Rzucanie się na głęboką wodę, czyli podejmowanie nierealnych celów, które przerastają nasze możliwości i mamy tego świadomość, co daje nam wymówkę – „po co się za to zabierać, skoro i tak się nie uda”.

4. Przeświadczenie o tym, że wykonanie danej czynności nic nie zmieni w naszym życiu, dlatego nie ma sensu podejmować żadnych działań.

5. Brak poczucia relacji z przyszłością i tym, jak się w niej odnajdziemy, dlatego nie planujemy i nie podejmujemy żadnych działań.

6. Lęki – czyli zaburzenia, które powstrzymują nas przed działaniem; mogą występować równocześnie.

a) Lęk przed porażką – zwlekanie z podjęciem działania do momentu, gdy jest już za późno – co daje usprawiedliwienie, bo oczywistym wtedy staje się, że nie zdążymy z wykonaniem zadania przed określonym terminem.

b) Lęk przed sukcesem – zwlekanie z wykonaniem zadań z powodu obawy, że sukces wynikający z ich realizacji spowoduje większe oczekiwania i konsekwencje, którym trudniej będzie sprostać lub wywoła to zazdrość u innych osób.

c) Lęk przed bezradnością – opóźnianie podjęcia działania w przypadku realizacji mało ambitnego zadania, jak na nasze umiejętności; chęć udowodnienia tym samym swojej ważności.

d) Lęk przed izolacją – zwlekanie z wykonaniem zadania, z powodu chęci zwrócenia na siebie uwagi, potrzeby, by inni podejmowali za nas decyzje, czy świadomości, że ma się jakieś zadanie do wykonania, w związku z czym jest się komuś potrzebnym.

e) Lęk przed intymnością – odkładanie czynności na później z powodu obawy przed odrzuceniem przez innych ludzi lub przekonania, że nie będą znajdować się w naszym życiu.

Radzenie sobie z prokrastynacją rzadko kiedy następuje przy pomocy środków farmakologicznych. Jest to problem, który najpierw trzeba dobrze zdefiniować, a potem samemu podjąć odpowiednie kroki, najlepiej małe, jeden po drugim. Łatwiej podzielić duży cel na kilka małych, łatwiejszych do zrealizowania. Ważna jest też organizacja pracy, spisanie zadań do wykonania na liście i odhaczanie ich, gdy zostaną już zrealizowane; taka metoda może przynosić dużo satysfakcji. Można też zacząć dzień od „zjedzenia żaby”, czyli wykonania najtrudniejszego zadania w danym dniu. Warto też stosować małe nagrody, które umilą nam pracę.

Jeśli interesujesz się tematem prokrascynacji, sprawdź nasze szkolenie z zarządzania czasem, które pozwoli Ci realizować więcej zadań przy mniejszym wysiłku.