Uwaga mimowolna

Uwaga mimowolna – występuje w reakcji na nowy bodziec z otoczenia. Kształtuje się bardzo wcześnie, można obserwować ją już u kilkumiesięcznych dzieci. Im silniejszy działający bodziec, tym uwaga mimowolna wzrasta. Uwaga mimowolna hamuje obecnie wykonywane czynności, będzie ona przerzuceniem zainteresowania na nowy obiekt, sytuację. Można powiedzieć, że uwaga mimowolna kieruj sama sobą. Ten typ uwagi przyciągają rzeczy wyróżniające się, które w jakiś sposób nas zainteresują, dlatego można ją też określić spontaniczną. Dobrym przykładem będzie spacerowanie bez celu, kiedy nasza uwaga ,,mimowolnie’’ zawiesza się na otaczających rzeczach – mijanych ludziach, bawiących się psach, liściach spadających z drzew.

Uwaga mimowolna vs. uwaga dowolna

Uwaga mimowolna różni się więc od uwagi dowolnej, która wymaga koncentracji, podjęcia określonych działań. Na uwagę dowolną składają się: selektywność, przeszukiwanie, przedłużona koncentracja, podzielność i przerzutność.

Źródła uwagi mimowolnej

Jeśli bodźce odbierane dzięki uwadze mimowolnej będą nieprzyjemne, organizm będzie ich unikał – jeśli przyjemne – będą nas przyciągać. Częstymi źródłami uwagi mimowolnej będą niespotykane widoki, nieznane dźwięki, nowe zapachy czy smaki. Przekierowanie tego typu uwagi przebiega automatycznie.

Odruch orientacyjny

Jednym z elementów uwagi mimowolnej jest tzw. odruch orientacyjny. Polega on na nagłym przerwaniu wykonywanej czynności i poświęceniu dużych zasobów uwagi nowym bodźcom, próbując dowiedzieć się ,,co to jest?’’. Następuje wtedy nakierowanie receptorów na odbiór nowych bodźców, które mogą wywoływać szybszą akcję serca, zwiększone wytwarzanie potu itp. Dzięki temu odruchowi uczymy się rozpoznawać nowe obiekty, co ma bardzo duże znaczenie we wczesnej fazie rozwoju.